Wprowadzenie

 

W polskim systemie prawnym orzekanie o niepełnosprawności ma zasadnicze znaczenie nie tylko dla uzyskiwania świadczeń czy ulg, ale także dla określenia zakresu wsparcia, rehabilitacji oraz możliwości aktywizacji zawodowej i społecznej osoby niepełnosprawnej. W zależności od wieku osoby zainteresowanej oraz stopnia jej ograniczeń, orzeczenie może przyjmować różne formy i mieć odmienne konsekwencje.

 

W przypadku osób dorosłych stosuje się klasyfikację na lekki, umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności, podczas gdy u dzieci do 16. roku życia orzeka się samo istnienie niepełnosprawności wraz ze wskazaniami, w tym tzw. punkt 7, który w praktyce może odpowiadać znacznemu stopniowi niepełnosprawności.

 

Poniżej przedstawiamy szczegółową analizę prawną, co oznaczają poszczególne stopnie oraz jakie skutki niosą dla osób zainteresowanych i ich rodzin.

 

1. Stopnie niepełnosprawności u dorosłych

Dla osób, które ukończyły 16 rok życia, orzeczenie wydaje się w jednej z trzech kategorii:

 

a) Lekki stopień niepełnosprawności

Zgodnie z przepisami, lekki stopień obejmuje osoby z naruszoną sprawnością organizmu, które mogą wykonywać pracę, ale w ograniczonym zakresie. Są w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, choć mogą wymagać okresowego wsparcia.

 

Przykład: osoba z przewlekłą chorobą somatyczną lub lekkim upośledzeniem słuchu.

 

b) Umiarkowany stopień niepełnosprawności

Oznacza poważniejsze ograniczenia, skutkujące częściową utratą zdolności do pracy oraz potrzebą stałej pomocy w niektórych czynnościach życiowych. Taka osoba może nadal funkcjonować społecznie, ale wymaga stałego wsparcia – zarówno w zakresie rehabilitacji, jak i usług socjalnych.

 

Przykład: osoba po udarze, z ograniczoną ruchomością kończyn, ale zachowująca zdolność do prostych czynności.

 

c) Znaczny stopień niepełnosprawności

To najwyższy stopień, przypisany osobom, które są całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Wymagają one pomocy w większości podstawowych czynności życiowych (ubieranie, jedzenie, higiena osobista).

 

Przykład: osoba z porażeniem czterokończynowym, całkowicie zależna od opiekuna.

 

2. Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka i znaczenie punktu 7

W przypadku dzieci do 16. roku życia orzeka się nie stopień, lecz sam fakt istnienia niepełnosprawności wraz ze wskazaniami, które są kluczowe dla określenia zakresu wsparcia.

Najważniejszym z tych wskazań jest punkt 7, który brzmi:

„Wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.”

Ten zapis w praktyce odpowiada znacznemu stopniowi niepełnosprawności osoby dorosłej i otwiera drogę do najistotniejszych form wsparcia, takich jak:

  • przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego dla rodzica (opiekuna),
  • pierwszeństwo w dostępie do wizyt lekarskich i turnusów rehabilitacyjnych.

Nie każde orzeczenie zawiera punkt 7 – jego przyznanie zależy od całościowej oceny stanu zdrowia dziecka i stopnia jego niesamodzielności. Często konieczne jest przedstawienie opinii psychologicznej, logopedycznej i neurologicznej lub dokumentacji leczenia w poradniach specjalistycznych.

 

3. Co zrobić, jeśli nie zgadzasz się z treścią orzeczenia?

Od orzeczenia wydanego przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (PZON) przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu (WZON). W odwołaniu warto wskazać konkretne zarzuty – np. pominięcie punktu 7 mimo istniejących podstaw medycznych, zaniżenie stopnia, błędną interpretację dokumentacji.

 

Odwołanie nie musi być bardzo rozbudowane, ale powinno zawierać nowe lub dokładniejsze informacje niż te przedstawione pierwotnie. W praktyce często kluczowe są zaświadczenia specjalistów – neurologa, psychiatry, rehabilitanta – wskazujące na realne trudności i konieczność stałego wsparcia.

 

Jeśli decyzja WZON również będzie niekorzystna, możliwe jest wniesienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA). Postępowanie sądowoadministracyjne trwa dłużej, ale może skutecznie zmienić decyzję – zwłaszcza w przypadku rażących uchybień proceduralnych lub nieuzasadnionego pominięcia istotnych faktów.

 

4. Podsumowanie

Stopień niepełnosprawności lub jego brak wpływa bezpośrednio na dostęp do wsparcia finansowego, socjalnego i zdrowotnego. Zarówno dorośli, jak i dzieci mają prawo do rzetelnej i sprawiedliwej oceny swojego stanu zdrowia. W przypadku dzieci – kluczowy jest punkt 7, który przesądza o uznaniu ich za osoby wymagające szczególnej opieki. Dorośli natomiast, w zależności od przyznanego stopnia, mogą uzyskać różne przywileje i formy wsparcia.

 

Skonsultuj swoją sytuację

Jeżeli nie zgadzasz się z treścią otrzymanego orzeczenia o niepełnosprawności – zarówno w przypadku dziecka, jak i osoby dorosłej – lub chcesz upewnić się, czy przyznano Ci właściwy stopień, zapraszam do kontaktu z adwokatem w mojej Kancelarii w miejscowości Grodziec (Gmina Jasienica) niedaleko Bielska-Białej. Specjalizuję się w prawie osób z niepełnosprawnościami. 

 

Pomagam w przygotowaniu odwołań, analizie orzeczeń i dokumentacji medycznej, a także reprezentuję klientów przed zespołami orzekającymi oraz w postępowaniach sądowych.

 

Możesz również skorzystać z e-porady – wystarczy wypełnić formularz dostępny na stronie:
 https://dopytajprawnika.pl/e-porady