Zachowek to kluczowa instytucja w polskim prawie spadkowym, która chroni najbliższych członków rodziny spadkodawcy. W tym artykule przedstawimy, komu przysługuje prawo do zachowku, jak go obliczyć oraz jak ubiegać się o jego wypłatę. Dowiedz się, jakie są zasady dotyczące zachowku i jakie kroki należy podjąć, aby zabezpieczyć swoje interesy.
Czym jest zachowek?
Zachowek to część spadku, która przysługuje określonym osobom, nawet jeśli zostały one pominięte w testamencie. Celem zachowku jest ochrona najbliższych członków rodziny, takich jak dzieci, małżonek czy rodzice spadkodawcy.
Jak oblicza się zachowek?
Obliczenie zachowku opiera się na wartości udziału spadkowego, który przysługiwałby uprawnionemu w przypadku dziedziczenia ustawowego. Wysokość zachowku wynosi:
- Dla małoletnich lub osób trwale niezdolnych do pracy: 2/3 wartości udziału spadkowego
- Dla pozostałych osób: 1/2 wartości udziału spadkowego
Zasadniczymi funkcjami prawa do zachowku są przyczynienie się do zapewnienia utrzymania najbliższych członków rodziny spadkodawcy (jako przedłużenie obowiązku alimentacyjnego), zabezpieczenie przed nagłym pogorszeniem się dotychczasowego standardu życia członków rodziny, zachowanie majątku rodzinnego oraz zabezpieczenie wykonania swoistej umowy międzypokoleniowej, a także zabezpieczenie ciążącego na rodzinie obowiązku wspierania się i pomocy. Prawo do zachowku ustanowione zostało zatem w celu ochrony interesu najbliższych członków rodziny, kosztem interesu spadkobierców. Jednakże realizacja tych funkcji nie może naruszyć istoty tej instytucji.
Wyrok SA w Warszawie z 18.11.2020 r., VI ACa 374/20, LEX nr 3184232.
Przykład Obliczenia Zachowku
Załóżmy, że spadkodawca pozostawił majątek o wartości 600 000 zł. Jeśli spadkobiercą ustawowym jest tylko córka, to w przypadku pominięcia jej w testamencie, przysługuje jej zachowek w wysokości 300 000 zł.
Jak Ubiegać się o Zachowek?
Osoby uprawnione do zachowku mogą dochodzić swoich praw w następujący sposób:
- Pisemne wezwanie do zapłaty – należy skierować do spadkobierców, wskazując podstawę i wysokość zachowku.
- Pozew sądowy – jeśli wezwanie nie przyniesie efektów, można złożyć pozew o zapłatę zachowku. Sąd, po rozpatrzeniu sprawy, może wydać wyrok nakazujący spadkobiercy zapłatę zachowku. W takim przypadku, jeśli spadkobierca nadal nie zapłaci, uprawniony może skierować sprawę do komornika w celu przymusowego ściągnięcia należności.
Warto pamiętać, że roszczenie o zachowek przedawnia się po upływie pięciu lat od daty ogłoszenia testamentu, co oznacza, że uprawniony musi dochodzić swoich praw w tym okresie.
Warto pamiętać, że roszczenie o zachowek przedawnia się po upływie pięciu lat od daty ogłoszenia testamentu.
Kiedy nie należy się zachowek?
Zachowku nie otrzymają osoby uznane za niegodne dziedziczenia. Spadkodawca ma również prawo wydziedziczyć zstępnych, co oznacza, że mogą oni zostać pozbawieni prawa do zachowku. W takim przypadku przyczyny wydziedziczenia muszą być jasno określone w testamencie.
Podsumowanie
Zachowek to istotny element polskiego prawa spadkowego, który ma na celu ochronę interesów najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Zrozumienie zasad dotyczących zachowku oraz procedur związanych z jego dochodzeniem jest kluczowe dla zabezpieczenia swoich praw. Jeśli czujesz, że możesz mieć prawo do zachowku, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym, aby uzyskać fachową pomoc. Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże w zrozumieniu tematu zachowku i jego znaczenia w prawie spadkowym. Jeśli potrzebujesz więcej informacji lub masz pytania, nie wahaj się ich zadać!
