1. Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
Wcześniaki, w szczególności te urodzone w 6 i 7 miesiącu ciąży, w pierwszych latach swojego życia mierzą się z problemami będącymi następstwem wcześniactwa – m.in. opóźnionym rozwojem, zaburzeniami napięcia mięśniowego, kłopotami ze wzrokiem i słuchem, wymagają wielospecjalistycznej opieki. W związku z tym wcześniaki, w tym trudnym okresie, są uprawnione do uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej.
Dzięki orzeczeniu możesz uzyskać zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł miesięcznie), ulgi podatkowe i liczne dofinansowania. W przypadku wskazania w pkt 7 i 8 orzeczenia – zapisu, o treści: „wymaga” będącego odpowiednikiem znacznego stopnia niepełnosprawności u dorosłych, można uzyskać dodatkowo świadczenie pielęgnacyjne (2988 zł miesięcznie) oraz prawo pierwszeństwa w udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
O zmianie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego w 2025 r. czytaj tutaj: https://dopytajprawnika.pl/wp-admin/post.php?post=1572&action=edit.
W zależności od przypadku, orzeczenie może uprawniać do korzystania z karty parkingowej.
2. Gdzie załatwić orzeczenie o niepełnosprawności?
W powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności, zgodnie z twoim miejscem zamieszkania np.:
- dla mieszkańców Bielska-Białej – ul. Lipnicka 36, Bielsko-Biała,
https://www.mops.bielsko.pl/strona/orzekanie-o-niepelnosprawnosci – tu znajdziesz dokumenty do pobrania (wnioski, wzory zaświadczeń),
- dla mieszkańców powiatu bielskiego – ul. Piastowska 40, Bielsko-Biała,
https://bip.powiat.bielsko.pl/5396/dokument/1905,
- dla mieszkańców Cieszyna i powiatu cieszyńskiego – ul. Bobrecka 29, Cieszyn,
https://www.powiat.cieszyn.pl/szybkieMenu/obsluga-osob-z-niepelnosprawnosciami,
- dla mieszkańców Żywca i powiatu żywieckiego – ul. Ks. Prał. St. Słonki 24, pok. nr 12, Żywiec
https://www.pcpr-zywiec.pl/wnioski-zon/.
3. Jakie działania trzeba podjąć?
- Wypełnij wniosek o orzeczenie niepełnosprawności (dostępny na stronie internetowej wybranych Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności – linki powyżej lub do osobistego odbioru w placówce Zespołu),
- Uzyskaj zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka (wzór zaświadczenia jw.),
- Złóż ww. wniosek, zaświadczenie oraz dokumentację medyczną dziecka osobiście lub pocztowo w odpowiedniej placówce,
- Staw się na wyznaczone posiedzenie Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wraz z dzieckiem. Najpóźniej 14 dni po posiedzeniu Zespół powinien wysłać Ci orzeczenie,
- Zweryfikuj treść orzeczenia i w razie takiej potrzeby złóż odwołanie – czytaj więcej w pkt 4,
- Jeżeli się nie odwołujesz:
- złóż wniosek o zasiłek pielęgnacyjny poprzezportal emp@, pocztowolub osobiście w odpowiednim dla Twojego miejsca zamieszkania punkcie MOPS,
https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-pielegnacyjny,
https://empatia.mpips.gov.pl/,
- jeżeli przyznano Ci pkt 7 orzeczenia złóż wniosek o świadczenie pielęgnacyjne w taki sam sposób jak powyżej,
https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-pielegnacyjne-od-1-stycznia-2024-r–nowe-zasady,
- pamiętaj, że przysługuje Ci wyrównanie zasiłku licząc od dnia, w którym złożyłeś wniosek o stwierdzenie niepełnosprawności,
- złóż wniosek o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej – potrzebujesz zdjęcie jak do dowodu osobistego, legitymacja jest bezpłatna. Sprawę należy załatwić osobiście w Siedzibie Zespołu Orzekania o Niepełnosprawności,
https://www.mops.bielsko.pl/strona/legitymacja-osoby-niepelnosprawnej,
- jeżeli w pkt 9 orzeczenia wpisano „wymaga” – złóż wniosek o wydanie karty parkingowej – osobiście. Wymagane jest zdjęcie jak do dowodu osobistego oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty w wysokości – 21 zł,
https://www.mops.bielsko.pl/strona/karty-parkingowe.
2. Postępowanie odwoławcze
a) Od czego zacząć?
Rozważając złożenie odwołania sprawdź przede wszystkim:
- Jaki symbol niepełnosprawności przyznano Twojemu dziecku, jakiej odpowiada on jednostce chorobowej i czy zgadza się to z historią choroby dziecka (u wcześniaków najczęściej wskazuje się: 04-O – choroby narządu wzroku, 05-R – upośledzenie narządu ruchu, 0-N – choroby neurologiczne),
- Na jaki okres wydano orzeczenie – jeżeli orzeczenie wydano na bardzo krótki czas, możesz wnosić o wydłużenie tego okresu,
- Czy przyznano pkt 7 – dotyczy konieczności stałej, długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Wskazanie sformułowania: „wymaga” w tym punkcie wiąże się z możliwością pobierania świadczenia pielęgnacyjnego oraz pierwszeństwem przyjęcia w poradniach i ośrodkach rehabilitacyjnych. Punkt ten zostanie przyznany przede wszystkim skrajnym i ekstremalnie skrajnym wcześniakom, z poważnymi problemami zdrowotnymi, po operacjach, w tym po laseroterapii, z dużymi wadami wzroku, u których widać, że opóźnienie rozwoju będzie znaczne a nakład pracy rodzica będzie dużo większy niż w przypadku dziecka zdrowego. Warto o niego zawalczyć,
- Czy przyznano pkt 9 – związany z możliwością parkowania na miejscach parkingowych dla osób niepełnosprawnych, dotyczy dzieci, które mają znacznie ograniczoną zdolność samodzielnego poruszenia się. Oczywiście niemowlaki, choćby były w pełni zdrowe nie będą potrafiły się przemieszczać. Dlatego w przypadku dzieci poniżej 18 miesiąca życia należy skupić się na tym czy dziecko wymaga znacznej ilości rehabilitacji, czy są prognozy, że nadrobi zaległości związane z wcześniactwem rozwijając się stosownie do wieku urodzeniowego, jak poważne są jego problemy zdrowotne, w tym szczególności te związane z poruszaniem się i wzorkiem. Co szczególnie istotne: jeżeli ubiegasz o przyznanie pkt 9 jednym z symboli niepełnosprawności musi być: 04-O, 05-R lub 10-N. W związku z tym, jeżeli Twojemu dziecku przyznano inne symbole niepełnosprawności, a zamierzasz odwoływać się od pkt 9 orzeczenia, wnieś także o zmianę symbolu niepełnosprawności, aby wydanie karty parkingowej było możliwe,
b) Jak napisać odwołanie?
- Termin – masz 14 dni od dnia doręczenia Ci orzeczenia,
- Odwołanie zaadresuj następująco: Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Katowicach za pośrednictwem Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w ……… (tu wpisujemy nazwę Zespołu, który wydał orzeczenie dla dziecka),
- Wskaż oznaczenie orzeczenia od, którego się odwołujesz (w górnym lewym rogu),
- Wskaż datę wydania orzeczenia,
- Wskaż punkty orzeczenia, które kwestionujesz,
- Uzasadnij swoje żądanie,
- Podpisz odręcznie odwołanie,
- Odwołanie składamy osobiście lub drogą pocztową z potwierdzeniem nadania w siedzibie Zespołu, który wydał orzeczenie,
- W razie wątpliwości skonsultuj napisane odwołanie lub zleć napisanie odwołania – adwokatowi czy też radcy prawnemu specjalizującemu się w prawie osób niepełnosprawnych.
c) Jak wygląda postępowanie odwoławcze?
- Możliwe są dwie drogi: 1) odwołanie może być uwzględnione przez Zespół, który wydał orzeczenie w ramach tzw. samokontroli, 2) w razie jego nieuwzględnienia odwołania przez Zespół, który wydał orzeczenie – ono przesłane do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności (w naszym rejonie jest to Zespół w Katowicach),
- Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wyznaczy Twojemu dziecku termin, w którym macie stawić się na komisji (zostaniesz powiadomiony drogą pocztową),
- Na posiedzeniu – Twoje dziecko zbada lekarz oraz psycholog. Wizyta w dużej mierze opiera się na wywiadzie z rodzicem,
- W terminie 14 dni od posiedzenia zostanie wysłana do Ciebie drogą pocztową decyzja organu dot. uwzględnienia lub nieuwzględnienia odwołania.
d) Co jeżeli odwołanie nie zostanie uwzględnione? – etap sądowy
- W takim przypadku złóż odwołanie od orzeczenia do Sądu Rejonowego właściwego wg Twojego miejsca zamieszkania, odpowiedni będzie Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (niestety etap ten może trwać nawet ponad rok, w związku z czym należy uzbroić się w cierpliwość),
- Termin – masz 30 dni od dnia doręczenia Ci orzeczenia,
- Analogicznie do poprzedniego etapu – odwołanie wnosimy do Sądu, za pośrednictwem Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, który rozstrzygał Twoje pierwsze odwołanie,
- Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności będzie mógł uwzględnić odwołanie w ramach samokontroli lub uznać, iż nie widzi podstaw do zmiany orzeczenia i przekazać odwołanie do Sądu (Zespół ma 30 dni na podjęcie takiej decyzji),
- Po otrzymaniu pierwszego pisma z Sądu, co wiąże się z poznaniem sygnatury sprawy – zarejestruj się na stronie: https://portal.wroclaw.sa.gov.pl/#/login i za pośrednictwem portalu złóż wniosek o przyznanie dostępu do akt sprawy, dzięki temu będziesz na bieżąco z tym co dzieje się w postępowaniu (rejestracja na stronie nie jest obowiązkowa, ale naprawdę ułatwia proces czuwania nad biegiem sprawy i warto z tego skorzystać), infromacje o syganturze można uzyskać również telefonicznie w Biurze Obsługi Interesanta danego Sądu,
- Sąd, najczęściej po zasięgnięciu opinii biegłych, wyda orzeczenie w sprawie – zmieniając orzeczenie o niepełnosprawności lub utrzymując je w mocy. W większości przypadków takie orzeczenie zostaje wydane na posiedzeniu niejawnym – co oznacza, że odbywa się to bez udziału stron,
- Po wydaniu wyroku – złóż wniosek o wydanie orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności. Dzięki temu otrzymasz wyrok z klauzulą potwierdzającą, że od odwołania nikt się nie odwołał, a orzeczenie jest ostateczne,
- Jeżeli wyrok Sądu Rejonowego nie będzie Cię satysfakcjonował, przysługuje Ci odwołanie do Sądu Okręgowego.
PAMIĘTAJ!
W postępowaniu przez Zespołami ds. Niepełnosprawności oraz w Sądzie nie poniesiesz żadnych opłat związanych z postępowaniem.
Kolejna część: https://dopytajprawnika.pl/projekt-wczesniak-cz-vi-ustawa-za-zyciem/
