Rosnące koszty energii oraz zmiany w przepisach prawnych sprawiają, że zarówno audyty energetyczne, jak i świadectwa charakterystyki energetycznej stają się kluczowymi elementami zarządzania budynkami i przedsiębiorstwami. W artykule wyjaśniamy, kto ma obowiązek przeprowadzania audytów i uzyskania świadectw energetycznych, od kiedy obowiązują te przepisy, jakie sankcje grożą za ich brak oraz jakie korzyści wynikają z ich realizacji.
Audyt energetyczny – czym jest i kogo dotyczy?
Audyt energetyczny to kompleksowa analiza sposobu zużycia energii w budynkach, procesach technologicznych czy instalacjach. Jego celem jest wskazanie obszarów, w których możliwe jest ograniczenie zużycia energii i obniżenie kosztów eksploatacyjnych.
Audyt jest obowiązkowy dla dużych przedsiębiorstw, które spełniają dwa z trzech kryteriów:
- zatrudnienie ponad 250 pracowników,
- roczny obrót powyżej 50 milionów euro,
- całkowity bilans roczny przekraczający 43 miliony euro.
W Polsce obowiązek przeprowadzania audytu dla dużych firm wynika z ustawy o efektywności energetycznej z 2016 roku, będącej implementacją unijnej Dyrektywy 2012/27/UE. Taki audyt musi być przeprowadzany co cztery lata. Więcej informacji na temat tego obowiązku znajdziesz na stronie: Audyt energetyczny – obowiązek dużych przedsiębiorców.
Świadectwa charakterystyki energetycznej – czym są?
Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa poziom zużycia energii w budynku lub lokalu, wynikający z jego konstrukcji i instalacji. Dokument ten stanowi podstawę do oceny efektywności energetycznej nieruchomości i jest obowiązkowy w kilku kluczowych przypadkach:
- przy sprzedaży budynku lub lokalu,
- przy najmie budynku lub lokalu.
Celem świadectwa jest zapewnienie nabywcom lub najemcom informacji o przewidywanych kosztach użytkowania budynku. Dzięki temu mogą oni świadomie podejmować decyzje zakupowe lub najmu.
Nowelizacja przepisów z 2023 roku
Od 28 kwietnia 2023 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące świadectw charakterystyki energetycznej. W wyniku nowelizacji ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, obowiązek posiadania świadectwa rozszerzono i zaostrzono wymagania dotyczące jego dostarczenia.
Właściciele budynków i lokali mają teraz obowiązek:
- przekazania świadectwa nabywcy lub najemcy budynku/lokalu,
- dołączenia świadectwa do umów sprzedaży lub najmu.
Nowelizacja wprowadziła także wyższe sankcje za brak realizacji tego obowiązku. Zignorowanie przepisów może skutkować grzywną, której wysokość ustala sąd. Brak świadectwa może również unieważnić umowę najmu lub sprzedaży w przypadku sporów prawnych.
Audyt i świadectwa energetyczne – obowiązki w sprzedaży i najmie
Przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości właściciel jest zobowiązany do dostarczenia świadectwa charakterystyki energetycznej. W praktyce oznacza to, że:
- Sprzedający musi przekazać dokument kupującemu przed podpisaniem umowy sprzedaży.
- Wynajmujący musi dostarczyć świadectwo najemcy przed zawarciem umowy najmu.
Obowiązek ten dotyczy zarówno budynków mieszkalnych, jak i komercyjnych. Właściciele, którzy zignorują przepisy, narażają się na kary finansowe oraz ryzyko unieważnienia transakcji.
Co ważne, świadectwo energetyczne nie jest wymagane dla budynków oddanych do użytkowania przed 2009 rokiem, jeśli nie były one poddawane istotnym modernizacjom energetycznym.
Jakie sankcje grożą za brak audytu lub świadectwa energetycznego?
Przepisy przewidują dotkliwe kary za zaniechanie obowiązku przeprowadzenia audytu energetycznego lub posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej.
W przypadku dużych przedsiębiorstw brak audytu energetycznego może skutkować karą administracyjną w wysokości nawet 5% rocznego obrotu przedsiębiorstwa.
Z kolei właściciele nieruchomości, którzy nie dostarczą świadectwa charakterystyki energetycznej przy sprzedaży lub wynajmie, mogą zostać ukarani grzywną. Sądy orzekają kary w przypadku wykrycia naruszeń, a ich wysokość zależy od okoliczności sprawy.
Korzyści z przeprowadzenia audytu i posiadania świadectwa energetycznego
Przeprowadzenie audytu energetycznego oraz posiadanie świadectwa charakterystyki energetycznej niesie za sobą szereg korzyści, takich jak:
- Obniżenie kosztów eksploatacyjnych – audyt pozwala wskazać obszary, w których można ograniczyć zużycie energii.
- Poprawa efektywności energetycznej – wdrożenie rekomendacji z audytu może znacząco zwiększyć efektywność energetyczną budynków i procesów technologicznych.
- Zwiększenie atrakcyjności nieruchomości – budynki z dobrą charakterystyką energetyczną są bardziej konkurencyjne na rynku sprzedaży i najmu.
- Uniknięcie kar finansowych – przestrzeganie przepisów eliminuje ryzyko nałożenia sankcji.
- Dbałość o środowisko – ograniczenie zużycia energii redukuje emisję gazów cieplarnianych.
Jak uzyskać świadectwo energetyczne?
Aby uzyskać świadectwo charakterystyki energetycznej, konieczne jest skorzystanie z usług audytora energetycznego. Audytor przeprowadza szczegółową analizę budynku, uwzględniając m.in. izolację termiczną, systemy grzewcze, wentylację oraz zastosowanie odnawialnych źródeł energii. Na podstawie tych danych sporządza świadectwo, które jest ważne przez 10 lat.
Warto pamiętać, że świadectwo charakterystyki energetycznej można sporządzić tylko dla budynków i lokali zgodnych z przepisami prawa budowlanego.
Podsumowanie
Obowiązek przeprowadzania audytów energetycznych oraz posiadania świadectw charakterystyki energetycznej to nie tylko wymóg prawny, ale także szansa na poprawę efektywności energetycznej i obniżenie kosztów. Dzięki świadectwu energetycznemu nabywcy i najemcy zyskują wiedzę o rzeczywistym zużyciu energii, co wpływa na ich decyzje zakupowe.
Nowelizacja przepisów z 2023 roku zaostrzyła obowiązki związane z posiadaniem świadectw oraz wprowadziła wyższe sankcje za ich brak. Dlatego właściciele nieruchomości i przedsiębiorstwa powinni zadbać o realizację tych wymagań. Więcej informacji na temat audytów energetycznych dużych przedsiębiorstw znajdziesz na stronie: Audyt energetyczny – obowiązek dużych przedsiębiorców.
