Zawieszenie i przerwanie terminów przedawnienia

W polskim prawie cywilnym instytucje zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia odgrywają niebagatelną rolę w egzekwowaniu roszczeń. W ostatnich latach, szczególnie po nowelizacji przepisów Kodeksu cywilnego, zasady te uległy istotnym zmianom, co ma znaczący wpływ na praktykę prawną. W artykule przedstawimy definicje obu pojęć, omówimy nowelizacje dotyczące zawezwania do próby ugodowej oraz inne istotne aspekty związane z przedawnieniem.

Czym jest zawieszenie i przerwanie terminu przedawnienia?

Zawieszenie biegu terminu przedawnienia oznacza, że bieg terminu zostaje wstrzymany na czas trwania określonych okoliczności. Po ich ustaniu bieg terminu jest kontynuowany od momentu wstrzymania. Przykładem może być sytuacja, w której wierzyciel i dłużnik decydują się na mediację – czas trwania mediacji nie wpływa na bieg przedawnienia, który będzie kontynuowany po jej zakończeniu.Przerwanie biegu terminu przedawnienia natomiast polega na tym, że po wystąpieniu zdarzenia przerywającego bieg terminu zaczyna się od nowa. Oznacza to, że wierzyciel uzyskuje pełny okres przedawnienia ponownie. Przykładem może być uznanie długu przez dłużnika lub wniesienie pozwu do sądu.

Nowelizacje przepisów a zawezwanie do próby ugodowej

Od 30 czerwca 2022 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia. Kluczową zmianą jest to, że zawezwanie do próby ugodowej oraz mediacja nie przerywają już biegu terminu przedawnienia, a jedynie go zawieszają. Celem tej nowelizacji było ograniczenie praktyki nadużywania tych instytucji przez wierzycieli, którzy składali wnioski o zawezwanie do próby ugodowej jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia.Nowe przepisy mają również na celu zwiększenie zainteresowania mediacją jako sposobem rozwiązywania sporów pozasądowych. W praktyce oznacza to, że wierzyciel musi być bardziej świadomy konsekwencji związanych z wyborem metody dochodzenia swoich roszczeń.

Przesłanki zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia

Przesłanki zawieszenia biegu przedawnienia (art. 121 k.c.)

Bieg przedawnienia ulega zawieszeniu w następujących przypadkach:

1. W przypadku wszczęcia mediacji – bieg przedawnienia zostaje zawieszony na czas trwania mediacji.
2. W przypadku złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej – bieg przedawnienia zostaje zawieszony na czas trwania postępowania pojednawczego.
3. W przypadku innych okoliczności przewidzianych w ustawie – ogólnie, jeśli wystąpią okoliczności określone w przepisach prawa, które są przyczyną zawieszenia biegu przedawnienia.

Przesłanki przerwania biegu przedawnienia (art. 123 k.c.)

Bieg przedawnienia przerywa się w następujących przypadkach:

1. Wniesienie powództwa do sądu – z chwilą wniesienia pozwu bieg terminu przedawnienia ulega przerwaniu.
2. Uznanie roszczenia przez dłużnika – jeżeli dłużnik uzna swoje zobowiązanie, bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany.
3. Złożenie wniosku o zabezpieczenie roszczenia – jeżeli wierzyciel wnosi o zabezpieczenie roszczenia, bieg terminu również ulega przerwaniu.
4. Ogłoszenie upadłości dłużnika – w przypadku ogłoszenia upadłości bieg terminu przedawnienia przerywa się dla zobowiązań istniejących w dacie postanowienia o upadłości.

Uznanie roszczenia przez dłużnika

Uznanie roszczenia przez dłużnika to jedna z kluczowych przesłanek prowadzących do przerwania biegu terminu przedawnienia. Uznanie to może mieć miejsce zarówno ustnie, jak i na piśmie. W praktyce jednak zaleca się, aby uznanie roszczenia miało formę pisemną lub było częścią formalnego porozumienia między stronami.

Dlaczego forma pisemna jest ważna?

1. Dowód uznania: Posiadanie dokumentu potwierdzającego uznanie roszczenia stanowi solidny dowód w przypadku późniejszych sporów dotyczących długu.
2. Precyzyjność warunków: Uznanie roszczenia na piśmie pozwala na dokładne określenie warunków spłaty oraz ewentualnych ustaleń dotyczących rat lub terminów płatności.
3. Ochrona interesów stron: Forma pisemna chroni obie strony umowy, minimalizując ryzyko nieporozumień czy sporów co do treści uznania.

Inne aspekty związane z terminami przedawnienia

Warto również zwrócić uwagę na inne sytuacje mogące wpływać na bieg terminów przedawnienia, takie jak:

• Ogłoszenie upadłości: W przypadku ogłoszenia upadłości termin przedawnienia może zostać przerwany tylko dla zobowiązań istniejących w dacie postanowienia o upadłości.
• Postępowania sądowe: Wniesienie pozwu do sądu również przerywa bieg terminu przedawnienia.

Podsumowanie

Zawieszenie i przerwanie biegu terminów przedawnienia to kluczowe instytucje prawa cywilnego, które mają istotny wpływ na egzekwowanie roszczeń. Nowelizacje przepisów Kodeksu cywilnego wprowadziły istotne zmiany w tym zakresie, ograniczając możliwości nadużywania procedur mediacyjnych i zawezwania do próby ugodowej jako sposobów na przerwanie biegu przedawnienia.

W praktyce oznacza to konieczność dokładniejszego planowania działań przez wierzycieli oraz lepsze zrozumienie konsekwencji prawnych wynikających z wyboru konkretnej metody dochodzenia roszczeń.

Zrozumienie przesłanek zawieszenia i przerwania biegu terminów przedawnienia jest kluczowe dla każdej osoby zaangażowanej w postępowania cywilne – zarówno wierzycieli, jak i dłużników – aby skutecznie zarządzać swoimi prawami i obowiązkami wynikającymi z umów oraz innych zobowiązań prawnych.